Η νόσος του Parkinson είναι μια προϊούσα εγκεφαλική διαταραχή που προκαλεί κινητικά προβλήματα και τρόμο (τρέμουλο) στους πάσχοντες. Προκύπτει από έλλειψη ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που είναι επιφορτισμένος με το να κάνει ομαλές τις κινήσεις των μυών.
Η ντοπαμίνη παράγεται από τα κύτταρα στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου. Η ντοπαμίνη δρα με έναν άλλο νευροδιαβιβαστή, την ακετυλοχολίνη, για τον συντονισμό των μυϊκών κινήσεων. Όταν το επίπεδο της ντοπαμίνης σε σχέση με την ακετυλοχολίνη είναι μειωμένο, έχουμε την εκφύλιση των κυττάρων των βασικών γαγγλίων, με αποτέλεσμα να χάνεται ο έλεγχος των μυών.
Η αιτία της νόσου του Πάρκινσον δεν είναι γνωστή, πιθανότατα όμως η εμφάνισή της σχετίζεται με γενετικούς παράγοντες. Περίπου το 3% των πασχόντων έχουν κάποιον συγγενή που επίσης πάσχει από τη νόσο. Προσβάλλει συχνότερα άνδρες άνω των 60 ετών και, στις χώρες της Δύσης, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού.
Όταν η νόσος του Πάρκινσον οφείλεται σε άλλη υποκείμενη διαταραχή ονομάζεται Παρκινσονισμός. Ενδέχεται να προκαλείται από ορισμένα αντιψυχωτικά φάρμακα, από φάρμακα που χορηγούνται κατά της ναυτίας και/ή του ιλίγγου, και εξαιτίας επανειλημμένων τραυματισμών στο κεφάλι (τα ποσοστά εμφάνισης σε πρώην πυγμάχους είναι αυξημένα).
Ποια Είναι Τα Συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται σταδιακά, σε διάστημα μηνών ή ακόμη και ετών, και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
• Τρέμουλο στο ένα χέρι ή πόδι και με την πάροδο του χρόνου σε όλα τα άκρα
• Μυϊκή δυσκαμψία και δυσκολία κινήσεων
• Αλλαγή στον γραφικό χαρακτήρα, που γίνεται ολοένα και μικρότερος
• Βραδυκινησία
• Αργόσυρτη ομιλία
• Αλλαγή στη στάση του σώματος με καμπούριασμα
• Ανέκφραστο πρόσωπο (σαν μάσκα)
• Υπερβολική σιελόρροια
• Λιπαρότητα στην επιδερμίδα του προσώπου
• Δυσκολία στην κατάποση
• Κατάθλιψη
• Ορισμένοι ασθενείς αναπτύσσουν άνοια (3 στους 10)
Πώς Γίνεται Η Διάγνωση;
Η νόσος του Πάρκινσον ξεκινάει βαθμιαία, με αποτέλεσμα να μην είναι πάντα εφικτή η άμεση διάγνωσή της. Η αξονική ή μαγνητική τομογραφία είναι μια απαραίτητη εξέταση για να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων. Επίσης, εάν διαπιστωθεί ότι τα συμπτώματα προκαλούνται από συγκεκριμένη υποκείμενη νόσο, τότε η διάγνωση θα είναι παρκινσονισμός και όχι νόσος του Πάρκινσον.
Τις περισσότερες φορές η διάγνωση επιβεβαιώνεται από τη θετική απόκριση του ασθενούς στη λήψη αντιπαρκινσονικών φαρμάκων.
Αντιμετώπιση και Αποκατάσταση σε Ασθενείς με Parkinson
Για τη νόσο του Parkinson δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία. Ωστόσο, τα συμπτώματά της μπορούν να ανακουφιστούν με τη χρήση αντιπαρκινσονικών φαρμάκων, με χειρουργική επέμβαση (αφορά κυρίως νεότερους σε ηλικία ασθενείς), με λογοθεραπεία για τα προβλήματα ομιλίας και κατάποσης, με εργοθεραπεία, και με φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση της κινητικότητας.
Φαρμακοθεραπεία
Η θεραπεία με τη χορήγηση φαρμάκων έχει ως σκοπό την αποκατάσταση της ισορροπίας ντοπαμίνης – ακετυλοχολίνης στον εγκέφαλο. Για ήπια έως μέτρια συμπτώματα μπορεί να συνταγογραφηθούν δύο κύρια είδη φαρμάκων:
1. Φάρμακα για να αυξηθεί η δραστηριότητα της ντοπαμίνης
2. Αντιχολινεργικά φάρμακα για να μειωθεί η δραστηριότητα της ακετυλοχολίνης
Και τα δύο είδη φαρμάκων ενδέχεται να έχουν δυσάρεστες παρενέργειες μακροχρόνια, γι’ αυτό οι ασθενείς και οι συγγενείς τους θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Με την παρατήρηση αλλαγών στα συμπτώματα, θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα ο θεράπων ιατρός για να αλλάξει τη φαρμακευτική αγωγή.
Φυσικοθεραπεία
Όσοι προσβάλλονται από τη νόσο είναι σημαντικό να συνεχίσουν να ασκούνται καθημερινά, να ξεκουράζονται αρκετά και να κάνουν ασκήσεις διάτασης προκειμένου να διατηρηθεί η δύναμη και η κινητικότητα των μυών τους.
Η κινητική εκπαίδευση σε ασθενείς με Parkinson είναι μία από τις βασικές μεθόδους αποκατάστασης. Ο έμπειρος Φυσικοθεραπευτής θα σας προτείνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων και θα σας παρέχει τις απαραίτητες συμβουλές για να εξυπηρετείστε και να μετακινείστε ευκολότερα στο σπίτι σας αλλά και έξω από αυτό.
Στόχοι της φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης είναι:
• η βελτίωση της στάσης του σώματος
• η εκ νέου εκμάθηση του ασθενούς να βαδίζει με σωστό βήμα και η αντιμετώπιση της βραδυκινησίας
• η βελτίωση της ισορροπίας
• η διατήρηση της ελαστικότητας των μυών
• η διατήρηση και βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων
• η αύξηση της αντοχής
Με την κατάλληλη φροντίδα, ιατρική, φυσικοθεραπευτική και ψυχολογική, τα συμπτώματα της νόσου μπορούν να μειωθούν αισθητά και ο ασθενής να ζει μια αρκετά καλή, όσο γίνεται πιο φυσιολογική ζωή.
Μιχάλης Σαμαράς
Φυσικοθεραπευτής