Δείτε ποιες παθήσεις της μύτης χειρουργούνται ενδοσκοπικά, χωρίς ουλές και σημάδια και με διαδικασίες σύντομες που συμβάλουν στην γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί.
Του Δρ. Λουκά Γ . Πρέζα, Χειρουργού ΩΡΛ
Η ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΜΥΤΗΣ
H χειρουργική της χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας
Η εξέλιξη της χειρουργικής τεχνικής τις τελευταίες δεκαετίες έχει ένα σταθερό προσανατολισμό: μεγαλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα με την ελάχιστη χειρουργική παρέμβαση και την ταχύτερη ανάρρωση. Στην κατεύθυνση αυτή έχει συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη των ενδοσκοπίων. Η στροφή όλων των χειρουργικών ειδικοτήτων προς την ενδοσκοπική χειρουργική είναι άλλωστε μια πραγματικότητα.
Έχουμε λαπαροσκοπική χειρουργική χολής, σκωληκοειδεκτομή, κήλη και χειρουργική του παχέος εντέρου από τους γενικούς χειρουργούς, λαπαροσκοπική χειρουργική στη γυναικολογία, ενδοσκοπική νευροχειρουργική, αρθροσκοπίσεις στην ορθοπαιδική, βιντεοθωρακοσκοπική χειρουργική στην θωρακοχειρουργική και λαπαρασκοπική χειρουργική στην ουρολογία.
Σε αυτήν την κοσμογονία της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής η ΩΡΛ δε θα έμενε ένας αδιάφορος παρατηρητής. Τουναντίον, από τις αρχές της δεκαετίας του 90 ξεκίνησε μια νέα εποχή στη ρινολογία, Η εποχή της λειτουργικής ενδοσκοπικής χειρουργικής των παραρρινίων.
Τι είναι η ενδοσκοπική χειρουργική της μύτης
Στην ενδοσκοπική χειρουργική της μύτης το σύνολο της επέμβασης γίνεται χωρίς καμία τομή στο εξωτερικό της μύτης ή στα δόντια και χωρίς καμία εξωτερική παραμόρφωση. Εκμεταλλευόμενοι το φυσιολογικό άνοιγμα που μας παρέχουν τα ρουθούνια εισάγουμε ένα λεπτό ενδοσκόπιο μέσα στη μύτη ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούμε την οθόνη στην οποία καταλήγει η οθόνη του ενδοσκοπίου.
Έτσι, χωρίς να κάνουμε καμία τομή (άρα και χωρίς να προκαλούμε πόνο στον ασθενή) μπορούμε να βλέπουμε το εσωτερικό της μύτης που είναι και το χειρουργικό μας πεδίο σε μια μεγάλη οθόνη που προσφέρει μεγέθυνση 18 φορές. Έτσι, παρέχονται άριστες συνθήκες παρακολούθησης της παθολογίας και άριστες συνθήκες χειρουργικής αντιμετώπισης. Υπό άμεση όραση, λοιπόν πραγματοποιούνται όλοι οι απαραίτητοι ενδοσκοπικοί χειρισμοί για την αντιμετώπιση της εκάστοτε παθολογίας.
Μετά την ολοκλήρωση της επέμβασης δε γίνονται ράμματα, αρά δε χρειάζεται να αφαιρεθεί κάτι αλλά τοποθετείται μόνο ένα ειδικό αυτοδιατεινόμενο σφουγγάρι που αφαιρείται μετά από 24 ώρες (στα περισσότερα χειρουργεία) και ο ασθενής παίρνει εξιτήριο.
Ποιες παθήσεις θεραπεύονται με την ενδοσκοπική χειρουργική της μύτης;
H ενδοσκοπική αντιμετώπιση έχει κερδίσει μεγάλο κομμάτι από την κλασσική χειρουργική της μύτης. Κατ’ αρχήν, αποτελεί τη θεραπεία εκλογής στην χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, ενώ μπορεί ενδοσκοπικά να αποκατασταθούν και πολλές περιπτώσεις στραβού ρινικού διαφράγματος, καυτηριάζοντας μαζί και τις ρινικές κόγχες (τους αγγειακούς σχηματισμούς που βρίσκονται δίπλα από το διάφραγμα και που όταν διογκώνονται εμποδίζουν τη ροή αέρα).
Επίσης, ενδοσκοπικά μπορεί να αποκατασταθεί ο εξόφθαλμος μετά από παθήσεις θυρεοειδούς, να γίνει δακρυοασκορινοστομία, να εξαιρεθούν καλοήθεις όγκοι της μύτης, να καυτηριαστούν μεγάλες ρινορραγίες και ακόμα και να γίνει και αφαίρεση όγκων στην υπόφυση χωρίς να γίνει τομή στο κρανίο. Επειδή, όμως, το συχνότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς μας είναι η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα θα εστιάσουμε την προσοχή μας σ εαυτό το ζήτημα.
Τι είναι η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα ;
Είναι αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε χρόνια ιγμορίτιδα. Οι ασθενείς έχουν μια μόνιμη καταρροή από τη μύτη, είναι συνεχώς μπουκωμένοι, η οσμή τους είναι μειωμένη, έχουν συχνούς πονοκεφάλους και όταν κολλήσουν ένα απλό συνάχι αυτό κάνει πολλές μέρες ως και εβδομάδες για να περάσει. Υπάρχουν δύο μορφές : η χρόνια ρινοκολπίτιδα που συνοδεύεται από πολύποδες και αυτή χωρίς πολύποδες.
Στην χρόνια ρινοκολπίτιδα τα στόμια των κόλπων (έχουμε 4 κόλπους σε κάθε πλευρά του προσώπου, τα ιγμόρεια, τα ηθμοειδή, τον σφηνοειδή και τον μετωπιαίο κόλπο) λόγω φλεγμονής ή μηχανικής απόφραξης δε μπορούν να βγάλουν τη βλέννα κι έτσι υπάρχει στάση εκκρίσεων μέσα σε αυτούς. Το υλικό αυτό γίνεται πυώδες και προκαλεί τις παροξύνσεις και τα συμπτώματα.
Τι επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η χρόνια ρινοκολπίτιδα;
Λόγω της στενής σχέσης των κόλπων με τα μάτια και τον εγκέφαλο, κάθε φλεγμονή των κόλπων εγείρει δυνητικά τον κίνδυνο επέκτασης προς τα ευγενή αυτά όργανα. Τα ηθμοειδή χωρίζονται από τον κόγχο του ματιού από ένα λεπτό πέταλο που μπορεί εύκολα να διαπεραστεί από την φλεγμονή και να έχουμε σοβαρές οφθαλμολογικές επιπλοκές.
Τα οπίσθια ηθμοειδή συνορεύουν με τη βάση του κρανίου οπότε η παθολογία μπορεί να οδηγήσει σε μηνιγγίτιδα ή προσβολή του παρεγχύματος. Η φλεγμονή του μετωπιαίου κόλπου μπορεί να επεκταθεί προς τον εγκέφαλο ή να προκαλέσει οστεΐτιδα. Επίσης, ένα σημαντικό πρόβλήμα της χρόνιας ρινοκολπίτιδας είναι η δυνατότητα να πυροδοτήσει άσθμα λόγω του φαινομένου του ενιαίου αεραγωγού (επίδραση της λειτουργίας του ανώτερου αναπνευστικού στο κατώτερο).
Πώς αντιμετωπίζεται η χρόνια ρινοκολπίτιδα και πως βοηθά σε αυτήν η ενδοσκοπική χειρουργική;
Η αντιμετώπιση της χρόνιας ρινοκολπίτιδας χωρίς ρινικούς πολύποδες στηρίζεται στην πολύμηνη χρήση ενός ρινικού σπρευ κορτιζόνης που σε αντίθεση με ότι πιστεύει πολύς κόσμος μπορεί να δίνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα `χωρίς να υπάρχει κανένα πρόβλημα. Επί αποτυχίας της αγωγής το λόγο έχει η χειρουργική θεραπεία. Ενδοσκοπικά, και χωρίς εξωτερικές τομές διανοίγονται σε μεγάλο βαθμό τα φυσιολογικά στόμια των κόλπων χτυπώντας το πρόβλημα στη ρίζα του.
Οι κόλποι πλέον μπορούν να απομακρύνουν το ρυπαρό τους περιεχόμενο και με αυτόν τον τρόπο σταματά ο φαύλος κύκλος της φλεγμονής-στάσης πυώδους περιεχομένου-περαιτέρω φλεγμονής.
Στην περίπτωση της χρόνιας ρινοκολπίτιδας με ρινικούς πολύποδες μπορεί να γίνει χρήση ενός ρινικού σπρέΰ κορτιζόνης όταν οι πολύποδες είναι μικροί (α και β βαθμού), ενώ όταν είναι μεγαλύτεροι τότε η αντιμετώπιση εκλογής είναι και πάλι η ενδοσκοπική χειρουργική.
Είτε με κλασσικά μέσα ενδοσκοπικής χειρουργικής είτε με τα νεότερα εργαλεία ισχύος (power instruments) αφαιρούνται συστηματικά όλοι οι πολύποδες ενώ και πάλι διανοίγονται τα στόμια των κόλπων που φυσικά δυσλειτουργούν λόγω και της μηχανικής απόφραξης από τους πολύποδες.
Ποια η ανάρρωση μετά την ενδοσκοπική χειρουργική;
Οι ασθενείς συνήθως νοσηλεύονται για μία και μόνο ημέρα (την ημέρα του χειρουργείου). Κατά την έξοδό τους από το χειρουργείο έχουν πωματισμούς στη μύτη που αφαιρούνται την επόμενη ημέρα και ασθενής λαμβάνει εξιτήριο. Η μύτη βγάζει οροαιματηρές εκκρίσεις για 3-4 ημέρες. Για λίγες ημέρες θα λάβει αντιβιοτικά και κάνει ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό. Ο πόνος στη μύτη είναι ελάχιστος και συνήθως απαιτούνται ελάχιστα ή καθόλου παυσίπονα. Η αναπνοή φθάνει στη μέγιστη βελτίωσή της σε 14 ημέρες. Ο ασθενής σε 4-5 ημέρες συνήθως μπορεί όμως να επιστρέψει στην εργασία του αν αυτή δεν είναι χειρονακτική. Αν είναι απαιτούνται 7 ημέρες.
Ποιες είναι η πιθανές επιπλοκές της ενδοσκοπικής χειρουργικής;
Η ενδοσκοπική χειρουργική όταν πραγματοποιείται σε οργανωμένα κέντρα και από σωστά εκπαιδευμένους χειρουργούς έχει εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό επιπλοκών. Οι συχνότερες επιπλοκές είναι :
1. Ρινορραγία: μπορεί να συμβεί συνήθως λόγω κακής τήρησης των μετεγχειρητικών οδηγιών. Αντιμετωπίζεται εύκολα με τα συνήθη αιμοστατικά μέσα στις περισσότερες περιπτώσεις.
2. Δημιουργία κρουστών: αντιμετωπίζεται με συχνές ρινοπλύσεις
3. Υποδόριο εμφύσημα οφθαλμού: είναι το πέρασμα αέρα μέσα στο μάτι. Απορροφάται από μόνο του μέσα σε λίγες μέρες.
4. Κάκωση έσω ορθού μυός του ματιού: οφείλεται σε κακή τεχνική. Αποφεύγεται με τη σωστή εφαρμογή τεχνικής
5. Αιμορραγία μέσα στον οφθαλμό: Αντιμετωπίζεται με απολίνωση των αγγείων και κανθόλυση (άνοιγμα του ματιού στο πλάι για να φύγει το αίμα)
6. Διαρροή εγκεφαλονωτιαίο υγρού από τη βάση του κρανίου: διορθώνεται επί τόπου με τοπικό κρημνό και βιολογικές κόλλες.
7. Υγρά μάτια: οφείλονται σε τραυματισμό του ρινοδακριυκού πόρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις σταματά από μόνο του.
Μπορεί η ενδοσκοπική χειρουργική να συνδυαστεί με άλλες ρινικές επεμβάσεις;
Σε πολλές περιπτώσεις η ενδοσκοπική χειρουργική μπορεί να συνδυαστεί με κλασσικό ή ενδοσκοπικό διάφραγμα, με καυτηριασμό των κογχών ή και ανοικτή ή κλειστή ρινοπλαστική.
