Ανασχηματισμός ή ανασχεδιασμός στο χώρο της Υγείας;

Από τον πρόσφατο ανασχηματισμό της κυβέρνησης «γλύτωσε» η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας (ΥΥ)!
Παρόλα αυτά παραμένει πάντα κρίσιμο το ερώτημα:
Πώς λύνονται τα προβλήματα της Υγείας;
Με αλλαγή προσώπων (ανασχηματισμός) ή με αλλαγή πολιτικής Υγείας (ανασχεδιασμός)!

Η απάντηση δεν είναι ούτε μονοσήμαντη, ούτε εύκολη.
Αν ο ανασχηματισμός αποσκοπεί στην απομάκρυνση ενός ΥΥ που δεν προχωρά τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης στο χώρο της Υγείας, τότε η αλλαγή του είναι επιβεβλημένη.

Αν όμως η κυβέρνηση δεν έχει ένα σαφή οδικό χάρτη για την Υγεία ή αν αυτός που έχει δεν οδηγεί σε λύση των προβλημάτων Υγείας, τότε ο ανασχεδιασμός είναι η προϋπόθεση για την πιθανότητα επίλυσης των ζητημάτων Υγείας.

Στα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης όλες οι κυβερνήσεις επέλεγαν κυρίως τον ανασχηματισμό, με αποτέλεσμα η μέση θητεία των ΥΥ (εξαιρουμένων μάλιστα των υπηρεσιακών ΥΥ) να είναι 1 ½ χρόνος περίπου!
Κανείς δεν μπορεί βάσιμα να ισχυριστεί ότι η συχνή αλλαγή των ΥΥ βοήθησε το Σύστημα Υγείας. Μάλλον το αντίθετο…

Και για να μην πούμε ότι μερικές από αυτές έγιναν ακριβώς για να σταματήσουν κάποιες προσπάθειες εξορθολογισμού στην Υγεία…
Τα γεγονότα είναι γνωστά και δεν χρειάζεται να τα υπενθυμίζουμε συνεχώς.
Αρκεί να διδαχθούμε από αυτά.

• Άρα ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι σωστά κατά τον πρόσφατο ανασχηματισμό «γλύτωσε» η σημερινή ηγεσία του ΥΥ.
Αρκεί αυτό; Σίγουρα όχι!
-Κι εδώ έρχεται το ζήτημα του ανασχεδιασμού:
Η σημερινή κυβέρνηση, αλλά και όλες σχεδόν οι προηγούμενες κυβερνήσεις (ανεξάρτητα αν ήταν διαφορετικό κόμμα) ακολουθήσαν το ίδιο «μετέωρο βήμα» στις μεταρρυθμίσεις στο χώρο της Υγείας!

Ας θυμηθούμε κάποιους σταθμούς αυτής της ιστορίας:

Η ιδέα για ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) πριν από το 1981 δεν προχώρησε!
Ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ (1397/1983) εφαρμόστηκε λειψά και με πολλές στρεβλώσεις. Όλοι σήμερα αναγνωρίζουμε ότι το ΕΣΥ αναπτύχθηκε κυρίως ως Νοσοκομειακό Σύστημα Υγείας με παραμέληση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ).

Στα 30 χρόνια ύπαρξης του έγιναν πολλές μικρές ή μεγαλύτερες διορθωτικές παρεμβάσεις, οι οποίες σχεδόν κανένα όφελος δεν είχαν ως προς τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, παρά μόνο την ικανοποίηση συντεχνιακών συμφερόντων των λειτουργών του.

Κλασσικό παράδειγμα η ανέλιξη τους στην επόμενη βαθμίδα χωρίς καμιά έννοια διαγωνισμού, δηλαδή χωρίς τη δυνατότητα διεκδίκησης της ίδιας θέσης από άλλους υποψηφίους.
Η παρατήρηση αυτή δεν ακυρώνει την κριτική για το πως γίνονταν πριν οι κρίσεις για την κατάληψη μιας θέσης στο ΕΣΥ, όμως υπήρχε στοιχειωδώς ένας ανταγωνισμός υποψηφίων.

Η οικονομική και υγειονομική κρίση υποχρέωσαν σε κάποιες επείγουσες διορθωτικές κινήσεις (πχ ηλεκτρονική συνταγογράφηση, αύξηση κλινών ΜΕΘ κλπ), οι οποίες όμως δεν απέτρεψαν την παρούσα κακή κατάσταση στο χώρο της Υγείας.
Κύριο πρόβλημα, η έλλειψη προσωπικού!

Οι κακές συνθήκες εργασίας μαζί με τις χαμηλές αποδοχές οδήγησαν χιλιάδες ιατρούς να επιλέξουν τον ιδιωτικό τομέα ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Και τώρα τι πρέπει να γίνει;
Κι αν αυτή η φράση θυμίζει τον Λένιν («τι πρέπει να κάνουμε»), καθόλου δεν προσβλέπει σε μια κρατικίστικη λύση του προβλήματος!
Εννοείται ότι στο μέτρο του εφικτού, ποιος θα είχε αντίρρηση για αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για την Υγεία;

-Όμως δεν θα πρέπει να δούμε πού πάνε αυτά τα χρήματα;
Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να δούμε το πραγματικό κόστος λειτουργίας των δομών Υγείας. Δεν θα πρέπει να συνδέσουμε την «παραγωγή» με το «κέρδος»;
Προ δεκαετίας μία εσωτερική μελέτη σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έδειξε ότι για κάθε είσπραξη ενός ευρώ από τις υπηρεσίες υγείας που παρείχε, ξοδεύονταν 2 ευρώ για τις λειτουργικές του δαπάνες!

Άρα απαιτείται χρηστή οικονομική διαχείριση στις δομές υγείας…
Κι αυτό δεν είναι το μόνο θέμα.

Τα κρατικά νοσοκομεία δεν υπόκεινται σε κανένα έλεγχο ποιότητας και δεν τυγχάνουν καμιάς πιστοποίησης σε αντίθεση με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια που υφίστανται συστηματικά και εσωτερικό και εξωτερικό έλεγχο.
Αυτό όμως δεν επιτυγχάνεται με αλλαγή των προσώπων («ανασχηματισμός») αλλά με αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των δομών υγείας («ανασχεδιασμός»).
Σε προηγούμενο άρθρο μου με τίτλο: Αλλαγή Διοικητών ή αλλαγή τρόπου διοίκησης, είχα αναλύσει διεξοδικά το θέμα αυτό.

Ένα χρόνο μετά τις εκλογές η εξαγγελθείσα (μάλλον άχρηστη) αλλαγή των διοικητών των ΥΠΕ και των νοσοκομείων ακόμη σέρνεται…
Άρα τελικά τί πρέπει να γίνει;

Εκτός από την παραπάνω αναφορά στην αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για την Υγεία, για την εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων απαιτούνται τρεις καίριες κι άμεσες παρεμβάσεις:

1η Η ενίσχυση των ΤΕΠ ώστε να ικανοποιούνται τα επείγοντα περιστατικά

2η Η ενίσχυση των χειρουργείων ώστε σταδιακά να μειωθούν οι λίστες αναμονής τους

3η Η ενίσχυση των ΜΕΘ ώστε κανένας βαριά ασθενής να μην βρίσκεται εκτός κλίνης Εντατικής

Όμως είναι προφανές πλέον ότι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα είναι απαραίτητος ο συνολικός ανασχεδιασμός όλου του ΕΣΥ.
Δεν χρειάζεται να γίνει νέα προσπάθεια «ανακάλυψης του τροχού».

Οι δύο μελέτες της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ του 2020 και 2022 αντίστοιχα (προϊόν συλλογικής εργασίας σημαντικών ειδικών) αποτελούν μια εξαιρετική δουλειά που μπορεί άριστα να αποτελέσει τον οδικό χάρτη για την αναδιάρθρωση του ΕΣΥ, στην οποία μπορούν να συμμετάσχουν οι ίδιοι οι συγγραφείς των δύο κειμένων.

Και μια μικρή φράση για τον ιδιωτικό τομέα: με την εμπειρία από άλλες χώρες της Ευρώπης κι ειδικά από τη Γαλλία, απ’ όπου αντλώ προσωπική εμπειρία, η συμμετοχή του στην ΠΦΥ (αλλά και στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) καθόλου δεν «μιάζει» τον κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών υγείας. Αρκεί τόσο η δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας Υγείας να ακολουθούν τους ίδιους κανόνες και να υφίστανται τους ίδιους ελέγχους και περιορισμούς.

Ένα μικρό παράδειγμα:
Η πολυφαρμακία κι ειδικά η καταχρηστική συνταγογράφηση αντιβιοτικών διαπερνά οριζόντια και κάθετα και τους δύο τομείς.
Δεν χρειαζόμαστε άλλες αυταπάτες!