Ο καρκίνος παγκρέατος στα αρχικά στάδια δεν παρουσιάζει εμφανή συμπτώματα με συνέπεια να διαγιγνώσκεται με καθυστέρηση και έτσι να παρουσιάζει υψηλή θνησιμότητα.
Οι θεραπευτικές επιλογές ωστόσο των ασθενών ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου, την γενική κατάσταση του ασθενούς και τον εντοπισμό του όγκου.
Σύμφωνα με τους γιατρούς του ΕΚΠΑ καθοριστικό ρόλο παίζει η ριζική χειρουργική αντιμετώπιση (εγχείρηση Whipple), η οποία πραγματοποιείται μετά από ενδελεχή σταδιοποίηση της νόσου και από εξειδικευμένους χειρουργούς.
Σημαντικό ρόλο παίζει η νεοεπικουρική όσο και η επικουρική θεραπεία, οι οποίες στοχεύουν στη μείωση του κινδύνου υποτροπής και στη βελτίωση της επιβίωσης.
Η νεοεπικουρική θεραπεία εφαρμόζεται πριν τη χειρουργική επέμβαση με στόχο να συρρικνώσει τον όγκο, καθιστώντας τον ευκολότερα χειρουργήσιμο, και να εξαλείψει μικρομεταστάσεις που μπορεί να μην είναι ανιχνεύσιμες. Οι κύριες μορφές νεοεπικουρικής θεραπείας περιλαμβάνουν την χημειοθεραπεία και κάποιες φορές την χημειοακτινοθεραπεία.
Ένας συνδυασμός φαρμάκων που περιλαμβάνει 5-φθοριοουρακίλη, λευκοβορίνη, ιρινοτεκάνη και οξαλιπλατίνη (FOLFIRINOX), έχει δείξει σημαντικά αποτελέσματα στη μείωση του όγκου. Είναι κατάλληλος για ασθενείς σε καλή γενική κατάσταση, αλλά μπορεί να συνδυάζεται με ανεπιθύμητες ενέργειες.
Μία πιο ανεκτή εναλλακτική αγωγή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν το FOLFIRINOX δεν είναι κατάλληλο είναι ο συνδυασμός γεμσιταβίνης και αμπραξάνης. Έχει μικρότερη τοξικότητα και καλή αποτελεσματικότητα στη μείωση του μεγέθους του όγκου.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται συνδυαστικά με χημειοθεραπεία (χημειοακτινοθεραπεία) για να ενισχύσει την τοπική αντιμετώπιση του όγκου. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να είναι συμβατική ή πιο στοχευμένη, όπως η ακτινοθεραπεία IMRT, η οποία προστατεύει τους γύρω υγιείς ιστούς.
Τα οφέλη της νεοεπικουρικής θεραπείας περιλαμβάνουν τη μείωση του μεγέθους του όγκου, επιτρέποντας ριζική εκτομή, βοηθούν στη βελτίωση της επιβίωσης σε ασθενείς με καρκίνο που δεν είναι άμεσα εξαιρέσιμος και δίνουν τη δυνατότητα αξιολόγησης της απόκρισης του όγκου στη θεραπεία, προσφέροντας καλύτερη πρόγνωση.
Η επικουρική θεραπεία χορηγείται μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου με στόχο να εξαλείψει τυχόν υπολειπόμενα καρκινικά κύτταρα και να μειώσει τον κίνδυνο υποτροπής. Οι βασικές μορφές της επικουρικής θεραπείας περιλαμβάνουν επίσης την χημειοθεραπεία και κάποιες φορές την χημειοακτινοθεραπεία. Η γεμσιταμπίνη χρησιμοποιείται συνήθως μετά τη χειρουργική επέμβαση, με αποδεδειγμένη βελτίωση στην επιβίωση των ασθενών.
Καρκίνος παγκρέατος: Το ποσοστό επιβίωσης
Η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος σχετίζεται με το παθολογοανατομικό στάδιο, που κυμαίνεται από 3% στο στάδιο 4 έως 83,7% στο στάδιο ΙΑ. Η προεγχειρητική απεικόνιση, που χρησιμοποιείται στη σταδιοποίηση, υποεκτιμά τη συμμετοχή των λεμφαδένων και μπορεί να οδηγήσει σε ανακριβή δεδομένα, ειδικά σε πρώιμο στάδιο με σοβαρές επιπτώσεις στη θεραπεία.
Μια αναδρομική μελέτη που δημοσιεύθηκε προσφάτως στο έγκριτο περιοδικό JAMA αξιολόγησε την ακρίβεια της κλινικής σταδιοποίησης σε πρώιμο στάδιο καρκίνο του παγκρέατος.
Αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι στο 78,4% των ασθενών με καρκίνο παγκρέατος σταδίου Ι και στο 29,2% με καρκίνο παγκρέατος σταδίου ΙΙ ανευρέθη μεγαλύτερο παθολογοανατομικό στάδιο σε σχέση με το κλινικό. Οι περισσότεροι ασθενείς σταδίου Ι σταδιοποιήθηκαν τελικά στο στάδιο IIB, το οποίο περιλαμβάνει διήθηση λεμφαδένων, υποδηλώνοντας ότι τα ευρήματα μπορεί να οφείλονται σε μη απεικόνιση των λεμφαδένων προεγχειριτικά.
Το ποσοστό υποσταδιοποίησης ήταν χαμηλότερο στην ομάδα που έλαβε νεοεπικουρική θεραπεία από την ομάδα που υπεβλήθη σε πρωτογενές χειρουργείο, υποδηλώνοντας ότι ο επιπλέον χρόνος που απαιτείται για τη νεοεπικουρική θεραπεία δεν συνέβαλε στην εξέλιξη της νόσου και στην υψηλότερη παθολογοανατομική σταδιοποίηση.
ΠΗΓΗ: ΕΚΠΑ