Μεταρρύθμιση ΕΣΥ: Συγκρούσεις και συναινέσεις

1 . Ο υπουργός Υγείας επαίρεται ότι τα απογευματινά χειρουργεία είναι μείζονα μεταρρύθμιση του ΕΣΥ και για να ενισχύσει την άποψη του κάνει αναφορές σε Α. Παπαδόπουλο, Β. Βενιζέλο και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις..

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι συνδικαλιστές συνεχίζουν να διαμαρτύρονται με κάθε ευκαιρία με την γνωστή, μόνιμη -και ασφαλή- ατζέντα: χρήματα, διορισμοί, εξοπλισμοί.
Καθημερινά υπάρχει τουλάχιστον ένα θέμα κακής διεκπεραίωσης ασθενούς στο δημόσιο από παράγοντες που ποικίλλουν (ιατρικά λάθη, μεγάλες ουρές, ελλείψεις προσωπικού, λίγες ΜΕΘ, ολιγωρία ΕΚΑΒ, κ.α. ) αλλά μονίμως το δυσφημούν.

Ο ιδιωτικός κερδοσκοπικός τομέας καλά -πολύ καλά -κρατεί (40% των δαπανών). Καθημερινά σε όλες τις τηλεοπτικές ζώνες, καλοντυμένοι γιατροί ιδιωτικών νοσηλευτηρίων διαφημίζουν νέες θαυματουργές τεχνικές και μηχανήματα. Ταυτόχρονα και συνεχώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μεγάλη δυσαρέσκεια των πολιτών για τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας καθώς μετά την πανδημία όλοι έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις αλλά λιγότερες προσδοκίες, άρα μια μόνιμη δυσφορία.

Στη χώρα ωστόσο δημιουργείται πάλι ένα παράθυρο ευκαιρίας από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και ένα κλίμα ευνοϊκό για μεγάλες πρωτοβουλίες αναδιοργάνωσης και μετασχηματισμού της εθνικής πολιτικής Υγείας, σε νέες πιο σύγχρονες και ουσιαστικές βάσεις. Είναι πράγματι μια μεγάλη στιγμή για σημαντικές μεταρρυθμίσεις ουσίας στην παροχή υπηρεσιών

2. Η πολιτική Υγείας κάθε εποχής είναι ένα δύσκολο και πολυεπίπεδο εγχείρημα. Απαιτεί συνδυασμό εξωγενών προκλήσεων, προγραμματικές επεξεργασίες και προετοιμασία δυνάμεων όπου είναι δυνατόν και γνώση ενδογενών στρεβλώσεων, αντιστάσεων και αδρανειών.

Πέραν της διαχείρισης -διεκπεραίωσης του τρέχοντος που από μόνη της είναι ένα τεράστιο έργο χωρίς δυστυχώς αυτοματισμούς, υπάρχει ο κρίσιμος παράγων αποφασιστικότητας στον σχεδιασμό, τις προτεραιότητες και τη συστηματική υλοποίηση καίριων αλλαγών σε ορατό χρόνο.

Αυτό με δεδομένη την αντίσταση των βλαπτομένων συμφερόντων και την ελάχιστη αναγνώριση, και συμπαράσταση των ωφελούμενων ασθενών- πολιτών, έχει μεγάλη δυσκολία και πολλά ρίσκα. Είναι προφανές ότι μια πλήρης θητεία είναι εξαιρετικά μικρή για μεταρρυθμίσεις δεκαετιών και δεν είναι τυχαίο, ότι σε ολόκληρη την μεταπολίτευση δεν υπήρξε ούτε μια τέτοια-τετραετής – θητεία υπουργού!

Η σύντομη και άδοξη περίοδος του προηγουμένου υπουργού το δείχνει εμφατικά. Ακόμα οι ανθρώπινοι παράγοντες υλοποίησης πρέπει να είναι διατεθειμένοι να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια εθνική που απαιτεί πολύ περισσότερα από τεχνική γνώση, αριστεία και εμπειρογνωμοσύνη.

Οι νέοι διοικητές, που θα προκύψουν από τον εξαιρετικά αμφιλεγόμενο διαγωνισμό της υπουργού Εσωτερικών (Κεραμέως με εύσημα Χάρβαρντ) είναι πολύ δύσκολο να ανταποκρίνονται σε τέτοια κριτήρια. Η προσπάθεια -και σωστά- να μειωθεί ο πελατειασμός των «δικών μας παιδιών», κινδυνεύει να οδηγήσει σε άκαπνους αλλά κυρίως απρόθυμους καριερίστες που δεν «θα κάνουν τη δουλειά»

3. Ακριβώς για όλα αυτά ,η συνθετότητα αυτής της προσπάθειας απαιτεί πέρα από το συγκεκριμένο σχέδιο και την εφαρμογή του, τη διαμόρφωση, όπου είναι δυνατόν, συγκλίσεων, συναινέσεων, ή έστω διαρκούς διαλόγου του ευρέως πολιτικού φάσματος, χωρίς φανατισμούς και ιδεοληψίες.

Η αυτονόμηση του ΕΣΥ, το πέρασμα από το ακυβέρνητο σύστημα σε ένα αυτοδύναμο αποτελεσματικό και ανταγωνιστικό οργανισμό με διαρκή αξιολόγηση είναι καίρια. Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις τόσο από την συντηρητική και βολεμένη μερίδα των λειτουργών του, όσο και από τους ανταγωνιστές ιδιώτες.

Είναι προφανές ότι μια σημαντική προσπάθεια αναδιοργάνωσης νοσοκομείων ,ανακατανομής πόρων για να πιάσουν τόπο πολλαπλασιαστικά, και αναδιάταξης -αξιοποίησης των ανθρώπων του ΕΣΥ με βάση τον υγειονομικό χάρτη και τις χρόνιες παθήσεις είναι μια ουσιαστική μεταρρυθμιστική πορεία.

Το σπάσιμο των δεσμών χειραγώγησης των φαρμακευτικών εταιριών και των γιατρών αλλά και η σωστή διαπαιδαγώγηση και θεραπεία των πολιτών δεν μπορεί να αφήνεται στον ψηφιακό αυτοματισμό της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης γιατί απλά δεν λειτουργεί, όπως δείχνει το θηριώδες προκρουστικό κόψιμο του clawback.

Πρέπει να τεθούν άμεσα όρια στον ευρωπαϊκό πρωταθλητισμό αξονικών και μαγνητικών και ακόμα περισσότερο των καισαρικών, όρια όχι οικονομικά με επιστροφές, που εύκολα παρακάμπτονται ,αλλά τεκμηρίωσης και διαγνωστικής επάρκειας.

Ο διαρκής έλεγχος και αξιολόγηση του Ιδιωτικού τομέα -παράλληλα φυσικά με τον δημόσιο-με την μονοψωνιακή λειτουργία του ΕΟΠΥΥ που ακόμα υπνώττει και διεκπεραιώνει ανυποψίαστος, είναι επίσης προϋπόθεση για την υγιή συμπληρωματικότητα του όλου συστήματος υγείας.

Τέλος η αποφασιστική και γρήγορη υλοποίηση των δικτύων του οικογενειακού γιατρού που ήδη άρχισε ελάχιστα και αποδίδει τα μέγιστα, μαζί με τα προγράμματα ενεργού πρόληψης μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη νοοτροπία των πολιτών και αυτή είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση.

Η χώρα δεν έχει ανάγκη κατ’ αρχήν εισαγωγής, καλόδεχτων, διεθνών νέων καινοτομιών διοικητισμού ,υψηλής βιοτεχνολογίας και πανάκριβων φαρμάκων συνεχούς υποκατάστασης ,αλλά σκληρής εφαρμογής σωστών προτεραιοτήτων.

Μια άσκηση του απλού ορθολογισμού και της τεκμηριωμένης Ιατρικής με συνεχή αξιολόγηση αποτελέσματος και σωστή αξιοποίηση και συνέργεια του υπάρχοντος Δημόσιου και Ιδιωτικού (πόρων, ανθρώπων, εγκαταστάσεων ,εξοπλισμού). Έναν πόλεμο με τις υπάρχουσες εσωγενείς στρεβλώσεις του χώρου αλλά και τις εξωτερικές παρεμβάσεις πελατειασμού και συμφερόντων

4.. Στους Ολυμπιακούς του ‘12 στο Λονδίνο ,είδαμε κατάπληκτοι χαρούμενα παιδάκια να χοροπηδούν πάνω σε κρεβάτια του NHS. Σχολιάζοντας το στο τωρινό βιβλίο του «Πατρίδες» ο Άγγλο ευρωπαίος Γκόρντον Ας, θεωρεί ότι είναι ίσως το μεγαλύτερο μεταπολεμικό συνδετικό υλικό της Μ. Βρετανίας.

Το ΕΣΥ της ελληνικής μεταπολίτευσης έγινε με την ώθηση ενός κόσμου να ξεπεράσει η χώρα την υστέρηση και να μπορέσει να συνδέσει, να ενώσει σε μια εθνική προσπάθεια ανάπτυξης αλλά και αλληλεγγύης τους πολίτες της.

Μπορεί η κρίση και η πανδημία , η ανάγκη ανάταξης και νέας προσπάθειας προόδου ενός ολόκληρου λαού να ενεργοποιήσουν ξανά το μεταρρυθμιστικό διαρκές της ίδρυσης του ΕΣΥ του 80? Της δημιουργίας των μεγάλων περιφερειακών νοσοκομείων του 90 ,της περιφερειακής οργάνωσης του 2000 ,της συγκρότησης επιτέλους του ΕΟΠΥΥ και της νέας πολιτικής φάρμακού του 11 ? Η απάντηση δεν αφορά μόνο τον υπουργό υγείας ,ούτε μόνο τα στελέχη του υπουργείου Υγείας, αλλά ένα σύνολο από ανταγωνιστικές αλλά και σχολάζουσες δυνάμεις του χώρου , των παραμελημένων περιφερειών της χώρας και τελικά όλους μας