Μυοσκελετικά Προβλήματα στους Νοσηλευτές: Μια Αφανής Κρίση

Η καθημερινότητα του νοσηλευτικού προσωπικού στα ελληνικά νοσοκομεία χαρακτηρίζεται από συνεχείς προκλήσεις, που επηρεάζουν όχι μόνο την ποιότητα της εργασίας τους, αλλά και τη σωματική τους υγεία.

Για την διερεύνηση του προβλήματος, πραγματοποιήσαμε έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίων, στην οποία συμμετείχαν νοσηλευτές από νοσοκομεία της Αθήνας, της Κρήτης, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Ρόδου, της Σπάρτης και της Λήμνου. Τα αποτελέσματα που συλλέξαμε αποκαλύπτουν ένα σημαντικό ζήτημα που χρειάζεται άμεση προσοχή.

Ένα Εργασιακό Περιβάλλον με Κρυφές Απειλές

Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι το 84,4% των νοσηλευτών δηλώνει πως υποφέρει από μυοσκελετικά προβλήματα, ενώ το 75,6% αποδίδει αυτά τα προβλήματα στις απαιτήσεις της εργασίας τους.

Οι Κύριοι Λόγοι Είναι:

• Η μετακίνηση συχνά μεγάλου αριθμού ασθενών χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό.
• Η πολύωρη ορθοστασία.
• Οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως το σκύψιμο, χωρίς τη σωστή τεχνική υποστήριξη.

Η μετακίνηση ενός ασθενή από μόνη της είναι ένα έργο αρκετά δύσκολο για το ανθρώπινο σώμα. Απαιτεί τον συνδυασμό κινήσεων όπως το να τραβήξουν τον ασθενή, να βάλουν αρκετή δύναμη για την μετακίνηση, να τον σπρώξουν κάποιες φορές και όλα αυτά εκτός σταθερής θέσης και με την απαίτηση ισορροπίας.

Η ορθοστασία φέρει πίεση σε περιοχές όπως η πλάτη, η μέση και στις αρθρώσεις του ισχίου. Οι επαναλαμβανόμενες επίσης κινήσεις είναι μία αόρατη απειλή καθώς δεν φαίνεται να κάνουν τόσο μεγάλη ζημιά, πράγμα όμως που δεν ισχύει. Το να σκύβουμε συχνά ακόμα και χωρίς την άρση βάρους, είναι αρκετό για να προκαλέσει τραυματισμούς στο σώμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 62% των συμμετεχόντων αναφέρει πόνους στη μέση, ενώ ακολουθούν προβλήματα στον αυχένα, τα χέρια, τα γόνατα και την σπονδυλική στήλη. Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν την απουσία εργονομίας στον χώρο εργασίας, καθώς οι νοσηλευτές αναγκάζονται να εργάζονται υπό μη ασφαλείς συνθήκες.

Ο Ρόλος του Εξοπλισμού και της Στελέχωσης

Η έλλειψη κατάλληλου εξοπλισμού αποτελεί καίριο πρόβλημα που συναντάμε σε πολλά ελληνικά νοσοκομεία. Το 62,2% του νοσηλευτικού προσωπικού δήλωσε ότι ο εξοπλισμός που διαθέτουν δεν επαρκεί, ενώ το 31,1% ανέφερε σοβαρές ελλείψεις.

Επιπλέον, το 82,7% αξιολόγησε την κατάσταση του υπάρχοντος εξοπλισμού ως μέτρια ή κακή.
Ένα φαινόμενο επίσης άξιο παρατήρησης είναι το γεγονός πως λόγω της έλλειψης του κατάλληλου εξοπλισμού και της ανεπαρκής στελέχωσης (σύμφωνα με το 77,8%) , οι νοσηλευτές αναγκάζονται πολλές φορές να επιλέγουν τον ταχύτερο αλλά λιγότερο εργονομικό δρόμο.

Αυτό γίνεται για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον μεγάλο όγκο εργασίας. Το εντυπωσιακό ποσοστό του 78,3% αναφέρει πως αυτό συμβαίνει πολύ συχνά μέσα στην βάρδια, με αποτέλεσμα να καταπονείται το σώμα τους σε μεγάλο βαθμό.

Ατομικές Συνήθειες και Εξωτερικοί Παράγοντες

Ποιοι άλλοι παράμετροι επηρεάζουν την υγεία των νοσηλευτών;

• Το 41,9% θεωρεί ότι το αυξημένο σωματικό τους βάρος επιδεινώνει τα μυοσκελετικά προβλήματα. Αυτό έρχεται σε συνδυασμό με την αυξανόμενη παχυσαρκία του γενικού πληθυσμού και κατ επέκταση των ασθενών, που αυξάνει εκθετικά τη πίεση στις αρθρώσεις και στους μαλακούς ιστούς των νοσηλευτών.

• Το 40% δεν ακολουθεί κάποιο πρόγραμμα ενδυνάμωσης – γυμναστικής, με αποτέλεσμα να μειώνεται η δύναμη και η αντοχή τους στο πέρασμα του χρόνου και να αποκτούν κακή στάση σώματος.

• Το 28,9% κάνει και δεύτερη δουλειά, γεγονός που μειώνει τις ώρες ξεκούρασης και αυξάνει το άγχος.

Οι παράγοντες αυτοί συμβάλλουν σημαντικά στην επιβάρυνση του σώματος, ενώ σύμφωνα με το Harvard University, ο χρόνιος πόνος στη μέση αυξάνει τέσσερις (4) φορές περισσότερο τις πιθανότητες εμφάνισης συμπτωμάτων κατάθλιψης.

Τι Μπορεί να Γίνει;

Η αντιμετώπιση της κατάστασης απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που δεν περιορίζεται μόνο στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Χρειάζεται μια ουσιαστική επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, δίνοντας έμφαση τόσο στην πρόληψη όσο και στην υποστήριξη των νοσηλευτών. Συγκεκριμένα:

1. Αναβάθμιση εξοπλισμού: Η αγορά και συντήρηση κατάλληλων εργαλείων, όπως ανυψωτήρες ,συρόμενα σεντόνια και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός.

2. Επαρκής Στελέχωση Νοσηλευτικού Προσωπικού: Για τη μείωση του φόρτου εργασίας του κάθε νοσηλευτή ξεχωριστά και την κατά δύναμη ίση κατανομή των καθηκόντων.

3. Εκπαίδευση πάνω στην εργονομία: Μαθήματα πάνω στις σωστές τεχνικές μετακίνησης και ορθής χρήσης του εξοπλισμού.

4. Κάλυψη Τμημάτων με Φυσικοθεραπευτή : Η 24ωρη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών από φυσικοθεραπευτές, με σκοπό την άμεση και έγκυρη βοήθεια των νοσηλευτών.

5. Προγράμματα Ενδυνάμωσης & Μείωση Βάρους: Η παρότρυνση των νοσηλευτών με διάφορα μέσα (ενημέρωση, μερική κάλυψη συνδρομής σε χώρους σωματικής άσκησης, δωρεάν πρόσβαση σε διαιτολόγο κ.α).

Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η υγεία των νοσηλευτών και μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης μυοσκελετικών προβλημάτων.
Η υγεία των νοσηλευτών πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Όχι μόνο για τη δική τους ευημερία, αλλά και για τη συνολική βελτίωση του συστήματος υγείας. Η έλλειψη φροντίδας για αυτούς που φροντίζουν τους άλλους δεν είναι απλώς παράδοξη, αλλά επικίνδυνη.

Αναστάσιος Κρητικός

Ειδικός Εργονομικών Αξιολογήσεων & Βοηθός Φυσικοθεραπευτή