
Οστεοπόρωση: Πρόληψη και αντιμετώπιση
Γράφει ο Μιχάλης Σαμαράς, Φυσικοθεραπευτής
Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών και χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική πυκνότητα και τάση καταστροφής της μικροαρχιτεκτονικής του οστικού ιστού, με αποτέλεσμα, με την πάροδο του χρόνου, τα οστά να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά. Η απώλεια ασβεστίου -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό- των οστών εγκυμονεί κινδύνους καταγμάτων. Επιπλέον προβλήματα είναι η μείωση του αναστήματος και οι πόνοι σε μέση και πλάτη.
Πρόκειται κυρίως για μια «γυναικεία ασθένεια» που πλήττει περίπου το 30% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί να προσβάλλει και τον ανδρικό πληθυσμό. Υπολογίζεται πως μετά την ηλικία των 45 ετών αρχίζει μια βαθμιαία απώλεια οστικής πυκνότητας που κυμαίνεται από 0,1% έως 0,3% ανά έτος.
Παράγοντες κινδύνου
Επιβαρυντικοί παράγοντες για την εμφάνιση οστεοπόρωσης θεωρούνται η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η έλλειψη έκθεσης στο φως του ήλιου (αδυναμία μετατροπής της προβιταμίνης D σε βιταμίνη D), η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η κατανάλωση καφεΐνης, η αυξημένη κατανάλωση πρωτεϊνών, διάφορα φάρμακα (κορτιζόνη, πραζόλες, φάρμακα για την επιληψία), παθήσεις όπως η νόσος του Cushing, η κακή διατροφή κ.ά. Ασφαλώς σημαντικό ρόλο παίζουν η ηλικία, το φύλο, η φυλή και το οικογενειακό ιστορικό.
Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση
Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος με την οποία ο/η ασθενής πρέπει να μάθει να ζει. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, οι συμβουλές του φυσικοθεραπευτή και τα προγράμματα φυσικοθεραπείας μπορούν να βελτιώσουν αισθητά την κλινική εικόνα και τη ζωή των ασθενών.
Πριν την έναρξη ενός προγράμματος φυσικοθεραπείας, ο φυσικοθεραπευτής πρέπει να κάνει λεπτομερή αξιολόγηση της κατάστασης του ασθενούς προκειμένου να καταρτίσει το βέλτιστο πρόγραμμα. Οι ασθενείς συνήθως αποφεύγουν να κινούνται εξαιτίας του πόνου και του φόβου των καταγμάτων, όμως, η κινησιοθεραπεία θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές τεχνικές τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Οι σημαντικότερες ασκήσεις που περιλαμβάνονται σε ένα τέτοιο φυσιοθεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι:
• ασκήσεις φόρτισης
• ασκήσεις μυικής ενδυνάμωσης
• ασκήσεις ευκαμψίας
• ασκήσεις ελέγχου της στάσης
• ασκήσεις βελτίωσης της ισορροπίας
Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων ο φυσικοθεραπευτής ενδέχεται να χρησιμοποιήσει όργανα, όπως κύλινδρο, λάστιχα και μπάλες. Άλλες τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι ο ηλεκτρικός ερεθισμός, ο βελονισμός, η υδροθεραπεία και τα μαγνητικά πεδία.
Μέτρα πρόληψης
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που αφορά ανθρώπους κάποιας ηλικίας και πάνω, ωστόσο, τα θεμέλια για την εμφάνιση της νόσου τίθενται σε μικρότερη ηλικία. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο, άτομα νεαρής ηλικίας να ακολουθήσουν τις παρακάτω συμβουλές αν επιθυμούν να αποφύγουν την ταλαιπωρία της νόσου σε μεγαλύτερη ηλικία:
• Να φροντίζετε να λαμβάνετε επαρκείς ποσότητες ασβεστίου. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα παιδί χρειάζεται περίπου 800 mg ασβεστίου ημερησίως ενώ στην εφηβεία χρειάζεται 1.200 mg ημερησίως. Στην ενήλικη ζωή, και μέχρι την εμμηνόπαυση, συνιστάται η πρόσληψη 800 mg ημερησίως, ενώ μετά την εμμηνόπαυση, συνιστάται η πρόσληψη 1.000 mg (αντίστοιχη ποσότητα και για τους άνδρες της ίδιας ηλικίας)
• Να ασκήστε τακτικά. Έχει παρατηρηθεί πως η άσκηση συντελεί σημαντικά στην ενδυνάμωση της οστικής μάζας
• Διακόψτε (ή έστω ελαττώστε) το κάπνισμα και το αλκοόλ. Αμφότερα έχουν ενοχοποιηθεί για συμβολή στην απώλεια οστικής μάζας
• Να λαμβάνετε επαρκή βιταμίνη D
• Φροντίστε να τρέφεστε υγιεινά και ρυθμίστε το βάρος σας
Η οστεοπόρωση δεν πρέπει να είναι λόγος για να σταματήσετε να κάνετε τα πράγματα που κάνατε στην καθημερινότητά σας. Ούτε είναι λόγος να κλειστείτε στο σπίτι και να πάψετε να χαίρεστε τη ζωή. Υπάρχει λύση……..
ΣΑΜΑΡΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
WWW.PHYSIONOW.GR