Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος: Πώς μπορούμε να μειώσουμε ακόμη περισσότερο το τσιγάρο

Ο καπνός πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη μετά την ανακάλυψη της Νοτίου Αμερικής από τους Ισπανούς, οι οποίοι παρατηρώντας τους γηγενείς να μυρίζουν τα φύλλα καπνού στα οποία είχαν βάλει φωτιά απέκτησαν τη συνήθεια.

Στην Αρχή του 20ου αιώνα όμως η συνήθεια αυτή έγινε τόσο διαδεδομένη που οδήγησε στη μαζική βιομηχανοποίηση και παραγωγή τσιγάρων. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 άρχισαν οι πρώτες επιστημονικές παρατηρήσεις σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.

Πρώτα συσχετίστηκε με τον καρκίνο του πνεύμονα και μετά με τα εμφράγματα. Στην Ελλάδα το 90% των εμφραγμάτων σε άτομα κάτω των 50 ετών εμφανίζονται σε καπνιστές.

Μολονότι η κατανάλωση καπνού μειώθηκε τα τελευταία χρόνια, το 21% είναι καπνιστές και παγκοσμίως υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύρια καπνιστές.

Στην Ελλάδα δυστυχώς, όπως είδαμε σε όλες τις επιδημιολογικές μελέτες πάνω από 20% των Ελλήνων είναι ακόμα καπνιστές. Η εξάρτηση από τη νικοτίνη αποτελεί ένα πολύπλοκο ψυχοκοινωνικό πρόβλημα.

Από τη στιγμή που εμφανίζεται είναι δύσκολο να σπάσει. Τα ποσοστά διακοπής του καπνίσματος είναι πολύ χαμηλά συγκριτικά με το ποσοστό όσων επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα. Υπολογίζεται ότι μόνο το 5% όσων θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα καταφέρνει να το πετύχει.

Σε εξαρτημένα από τη νικοτίνη άτομα το σύνδρομο στέρησης μπορεί να διαρκέσει από λίγες μέρες μέχρι αρκετούς μήνες.

Χρειάζεται λοιπόν θέληση και προσπάθεια από τον καπνιστή για να διακόψει το τσιγάρο ενώ η παροχή ιατρικής και φαρμακευτικής βοήθειας αυξάνει κατακόρυφα τα ποσοστά επιτυχίας της διακοπής του.

Είναι λοιπόν εύλογο να πρέπει τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος να ενισχυθούν, τα φάρμακα και τα φυτικά προϊόντα με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα για τη διακοπή του καπνίσματος να επιδοτούνται από το κράτος ώστε να μπορέσουμε με γοργούς ρυθμούς μέσα στα επόμενα χρόνια να μειώσουμε ακόμη περισσότερο το τσιγάρο.

Δυστυχώς η αμφίσημη θέση μας σχετικά με την απαγόρευση του καπνού σε κλειστούς χώρους ( δοκιμάστε να πάτε σε μπαρ-κλαμπ μετά τη 01.00 για να καταλάβετε….) δεν βοηθάει αυτήν που πρέπει να είναι η επίσημη θέση της πολιτείας, δηλαδή η πλήρης διακοπή του καπνίσματος και η προσπάθεια των καπνιστών να διακόψουν πρέπει να υποβοηθείται θεσμικά.

Παγκοσμίως, περίπου 37 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 13-15 ετών, χρησιμοποιούν καπνό και σε πολλές χώρες το ποσοστό χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου στους εφήβους υπερβαίνει αυτό των ενηλίκων.

Στην Ευρώπη σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 20% των 15χρονων που συμμετείχαν στην έρευνα, ανάφεραν ότι έκαναν χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων τις τελευταίες 30 ημέρες. Η ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας γλυκών γεύσεων έχει φανεί ότι ελκύουν κυρίως τους εφήβους και νέους στην χρήση αυτών των προϊόντων.

Ηλεκτρονικά τσιγάρα με γεύσεις φρούτων, γλυκών ή καραμέλας είναι ψηλά στις προτιμήσεις της νεολαίας γεγονός που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην Δημόσια Υγεία.

Τα επιστημονικά δεδομένα αλλά και οι αποφάσεις των Ρυθμιστικών Αρχών δείχνουν ότι σε γενικές γραμμές τα εναλλακτικά προϊόντα είναι λιγότερο επιβλαβή από το συμβατικό τσιγάρο καθώς δεν απελευθερώνουν τις ίδιες και στον ίδιο βαθμό χημικές ουσίες που παράγονται κατά την καύση και οι οποίες σχετίζονται με τα νοσήματα που συνδέονται με το κάπνισμα.

Η επίσημη θέση της επιτροπής του υπουργείου υγείας για την ενημέρωση των καπνιστών, δηλαδή ότι συγκεκριμένα νεότερα καπνικά προϊόντα εκπέμπουν μικρότερες συγκεντρώσεις χημικών ουσιών με αναγνωρισμένη τοξικότητα συγκριτικά με το συμβατικό κάπνισμα είναι σωστή και συμβατή με τη διεθνή πρακτική. Π.χ. ο FDA για να αδειοδοτήσει ένα προϊόν καπνού ως προϊόν καπνού τροποποιημένου κινδύνου (MRTP) πρέπει ή αναμένεται να ωφελήσει την υγεία του πληθυσμού συνολικά.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν όχι μόνο το πιθανό όφελός του στους καπνιστές άλλα τις επιπτώσεις του στο σύνολο του πληθυσμού συμπεριλαμβανομένων και των ανηλίκων.

Σε αυτό το δίλημμα, ο ρόλος των Αρχών είναι καθοριστικός. Ήδη σε κάποιες χώρες, έχει απαγορευθεί η κυκλοφορία κάποιων γεύσεων οι οποίες είναι ελκυστικές στο νεανικό κοινό.

Χώρες όπως η Φιλανδία, Ολλανδία, Δανία, Καναδάς, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο κ.α. έχουν θεσμοθετήσει περιορισμούς στις γεύσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων που κυκλοφορούν στην αγορά τους. Η αυστηρή ρύθμιση αυτών των ζητημάτων και στη χώρα μας είναι σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ.

Η προστασία των ανηλίκων είναι στα χέρια της Πολιτείας η οποία θα πρέπει πέρα από την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου, να επιβάλει με συστηματικούς ελέγχους την εφαρμογή του στις βιομηχανίες και τα σημεία πώλησης.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος πρέπει κάθε χρόνο, ως πολιτεία και ως επιστημονική κοινότητα να μας θυμίζει τα υπάρχοντα κενά στην τεράστια αυτή παγκόσμια προσπάθεια για την διακοπή του καπνίσματος και να μας αφυπνεί ώστε να βελτιωνόμαστε συνεχώς