Ελλείψεις ηπαρίνης: Λίγο πριν τον κόκκινο… συναγερμό

Απέναντι σε έναν νέο υπουργό που δεν έχει κλείσει ούτε τρεις εβδομάδες στο πόστο του, θα έπρεπε να είναι κάποιος κακόπιστα ανυπόμονος για να περιμένει απτά αποτελέσματα και λύσεις σε τομείς ευθύνης του Υπουργείου του.

Ε, λοιπόν, αυτό δεν ισχύει για τον νέο υπουργό Υγείας, τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Πρώτον επειδή είναι έμπειρος και δοκιμασμένος στα δύσκολα. Δεύτερον, και σημαντικότερο, επειδή τα προβλήματα που έχουν σωρευτεί στον τομέα της Υγείας δεν μπορούν να περιμένουν. Μερικά από αυτά μάλιστα, έχουν και… deadline.

Για το πρόβλημα των ηπαρινών ο λόγος, τα αποθέματα των οποίων επαρκούν για τον μήνα Αύγουστο, αλλά από εκεί και πέρα το ερώτημα τού πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες νεφροπαθών και χειρουργείων, παραμένει αναπάντητο.

Το πρόβλημα που έγινε… κρίση

Μολονότι οι ηπαρίνες είναι αναγκαίες σε πλείστες περιπτώσεις ασθενειών, εν τούτοις τα σχετικά σκευάσματα βρίσκονται σε έλλειψη διεθνώς. Ο κίνδυνος είχε επισημανθεί εδώ και μία τετραετία, όταν η Κίνα, η χώρα που «ευθύνεται» για το 80% της προμήθειας βιολογικού υλικού για τις ηπαρίνες, υπέστη τεράστιες απώλειες στο ζωικό κεφάλαιο χοίρων –από τους οποίους προέρχεται η πρώτη ύλη– όταν επλήγη από την επιδημία της αφρικανικής πανώλους των χοίρων (ASF).

Το πρόβλημα φάνηκε έντονο αργότερα, όταν η έλλειψη πρώτης ύλης σε συνδυασμό με τις συνέπειες που επέφερε στην παραγωγή και στις εφοδιαστικές αλυσίδες η υγειονομική κρίση της COVID-19, δημιούργησαν μια οριακή συνθήκη στην επάρκεια και στα κόστη των ηπαρινών.

Σήμερα πια, δεν μιλάμε απλώς για πρόβλημα, αλλά για… κρίση, σύμφωνα με όσα σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, χτυπώντας ένα καμπανάκι στον νέο υπουργό – όπως άλλωστε είχαν κάνει από μήνες και στον προκάτοχό του στο Υπουργείο Υγείας. «Είναι ένα πρόβλημα που θα έπρεπε να έχει λυθεί… χθες, εν τούτοις οι επιλογές που έγιναν, όχι μόνο δεν έφεραν λύση, αλλά κόστισαν και πανάκριβα στο Ελληνικό Δημόσιο…»

Εκτός από τις ελλείψεις, στα δεδομένα του προβλήματος πρέπει να συμπεριληφθεί και το γεγονός ότι στην Ελλάδα τα σκευάσματα κυκλοφορούν στη χαμηλότερη τιμή διεθνώς, στα 30 ευρώ –επί της οποίας υπολογίζονται rebate και clawback–, αν και η χαμηλότερη τιμή στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι τα 60 ευρώ, και ο μέσος όρος των δύο χαμηλότερων τιμών στην Ευρωζώνη –που θα έπρεπε να ορίζει σύμφωνα με τον νόμο την τιμή– είναι τα 80 ευρώ.

Στο φόντο των ελλείψεων πρώτης ύλης, καθώς και του αυξημένου κόστους παραγωγής και διακίνησης, οι φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν τις ηπαρίνες στην ελληνική αγορά, μιλούν για οικονομικό αδιέξοδο και ζητούν μια διευθέτηση σχετικά με την αποζημίωση και το clawback, δεδομένου ότι έχουν τιμολογήσει σε πολύ χαμηλές τιμές που καθιστούν τη διάθεση ηπαρινών ιδιαίτερα ζημιογόνα, με αποτέλεσμα να μην είναι σίγουρο ότι θα μπορούν να προμηθεύουν τις αναγκαίες ποσότητες.

Κρίσιμες αποφάσεις

Επί του παρόντος, και λίγο πριν τον… συναγερμό, η διαδικασία συζήτησης στην Επιτροπή Διαπραγμάτευσης δεν έφερε αποτέλεσμα, σε ένα πρόβλημα που επί δύο συναπτά έτη (2021 και 2022) η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας παρενέβη αυξάνοντας τη δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για τη συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων.

Για φέτος, μάλιστα, φαίνεται ότι βρέθηκε χρήμα «διαθέσιμο», και έτσι εισήχθησαν από το ΙΦΕΤ μερικές δεκάδες χιλιάδες συσκευασίες κλασικής ηπαρίνης σε τιμή έως πέντε φορές υψηλότερη, επιβαρύνοντας αναλόγως τον προϋπολογισμό των νοσοκομείων.

Το θέμα είναι εάν τον Αύγουστο, που τελειώνουν και αυτές οι ποσότητες, θα εισαχθούν εκ νέου σκευάσματα κλασικής ηπαρίνης που θα δημιουργήσουν και πάλι μια κατάσταση οικονομικής αιμορραγίας εκατομμυρίων ευρώ. Ή, αντιθέτως, αν μέχρι τότε θα έχει προχωρήσει η διαπραγμάτευση στα αρμόδια όργανα για να διευθετηθεί το πρόβλημα με πιο σαφή και οικονομικό τρόπο.

Την όποια εξέλιξη της υπόθεσης θα περιμένουν, μάλλον με αγωνία, όλοι όσοι έχουν ανάγκη τις ηπαρίνες: νεφροπαθείς σε αιμοκάθαρση, πάσχοντες από θρομβοφιλία, ασθενείς που υποβάλλονται σε μεγάλα χειρουργεία, εγκυμονούσες, όσοι καρκινοπαθείς κινδυνεύουν από θρομβώσεις, αλλά και όσοι τις λαμβάνουν ως προληπτική αγωγή σε διάφορες περιπτώσεις.

Με έναν βαρύ μπλε φάκελο καθηκόντων στα χέρια του –από αυτούς που μοίρασε ο πρωθυπουργός στους υπουργούς του– ο νέος υπουργός Υγείας έχει να πάρει άμεσες αποφάσεις για πολλά – και για την έλλειψη ηπαρινών.

Με δεδομένα τα προβλήματα του συστήματος υγείας και την προεκλογική προτεραιοποίησή τους από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν άλλωστε εξ αρχής προφανές ότι ο νέος ένοικος της οδού Αριστοτέλους θα είχε ένα βουνό να ανέβει…